این قطعه در سیکل تبرید که در آن تبخیر رخ می دهد، اواپراتور نامیده می شود. اواپراتور یک مبادله کننده گرما حاوی مبرد جوشان است. در حقیقت می توان گفت اواپراتور، یک نوع مبدل حرارتی است که در آن یک سیال مایع وارد دسته ای از لوله ها (کویل) می شود. چون فشار پایینی دارد، با جذب کمترین حرارت از سیال اطراف لوله ها (سیال اطراف لوله ها می تواند گازی مانند هوا و یا مایعی مانند آب و … باشد) به نقطه جوش خود رسیده و تبخیر می گردد. بدین ترتیب از حالت مایع به حالت گاز تغییر فاز می دهد. به این علت است که به آن تبخیر کننده نیز گفته می شود. زیرا هدف این است که مایع ورودی به کویل تبخیر گردد. عملکرد اواپراتور به نوع سیالات، سطح، جنس لوله ها، اختلاف درجه حرارت و ..‌. بستگی دارد.

کاربرد اواپراتور

اواپراتور یکی از مؤلفه‌های مهم در سیستم‌های تبرید و تهویه مطبوع است که نقش کلیدی در فرآیند تبخیر دارد. انواع اواپراتور در سیکل تبرید که در آن تبخیر رخ می‌دهد، نقش اساسی دارد. عمده‌ترین کاربردهای اواپراتور در سیستم‌های تبرید به شرح زیر است:

1. تبخیر مبرد: اواپراتور به عنوان قسمتی از مبدل حرارتی عمل می‌کند و مایع مبرد وارد کویلهای داخلی اواپراتور می‌شود. در اینجا، مایع مبرد تحت تأثیر فشار کم و اختلاف دما با سیال گرما (معمولاً هوا) قرار می‌گیرد و به شکل تبخیر از حالت مایع به حالت گاز تبدیل می‌شود. این فرآیند تبخیر باعث خنک شدن محیط اطراف و مواد را در دستگاه‌های تبریدی که به آن متصل است، سرما می‌کند.
2. خنک‌کننده: اواپراتور به عنوان یک مبدل حرارتی عمل می‌کند و در فرآیند تبخیر، گرمای محیط را جذب کرده و مایع مبرد را خنک می‌کند. این فرآیند باعث سرمایش مکانهای مختلف نظیر فضاهای داخلی و سیستم‌های تبریدی می‌شود.
3. تهویه مطبوع: در سیستم‌های تهویه مطبوع، اواپراتور به عنوان بخش مهمی از یک واحد تهویه مطبوع می‌آید. تبخیر از اواپراتور در واحدهای تهویه مطبوع نقش اساسی در خنک‌کردن و تنظیم دما و رطوبت ایفا می‌کند.

انواع اواپراتور

انواع اواپراتورها به توجه به طراحی و کاربردهای خاص ممکن است متغیر باشند. برخی از انواع معمول اواپراتورها عبارتند از:

1. اواپراتور لوله‌ای (Shell and Tube Evaporator): در این نوع اواپراتور، مایع مبرد از داخل لوله‌های محفظه‌ای عبور می‌کند و تبخیر می‌شود. این نوع مناسب برای برنامه‌هایی است که نیاز به تبادل حرارت بزرگ و تعداد زیادی لوله دارند.
2. اواپراتور پرده‌ای (Finned Evaporator): در اواپراتور پرده‌ای، لوله‌های داخلی مایع مبرد با پرده‌های معمولاً فلزی پوشانده شده‌اند. این پرده‌ها سطح تبادل حرارت را افزایش می‌دهند و عملکرد بهتری در فضاهای محدودی مانند واحدهای تهویه مطبوع دارند.
3. اواپراتور تک لوله‌ای (Single Pipe Evaporator): در این نوع اواپراتور، مایع مبرد از طریق یک لوله تکی عبور می‌کند و تبخیر می‌شود. این نوع معمولاً در برنامه‌هایی با نیاز کمتر به تبادل حرارت استفاده می‌شود.

تنوع در اواپراتورها به انتخاب نوع مناسب برای برنامه‌های خاص کمک می‌کند و به بهبود کارایی و کاربرد سیستم‌های تبرید و تهویه مطبوع کمک می‌کند.