نگهداری خرما در سردخانه

Phoenix dactylifera که معمولاً با نام خرما شناخته می‌شود، یک گونه گیاهی گلدار در خانواده نخل‌های Arecaceae است که برای میوه‌های شیرین خوراکی آن به نام خرما کشت می‌شود. این گونه به طور گسترده در بسیاری از مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری در سراسر جهان مانند شمال آفریقا، خاورمیانه و جنوب آسیا کشت می شود.

ارتفاع درختان خرما تا 30 متر (100 فوت) می رسد، به صورت تکی رشد می کنند یا یک توده با چندین ساقه از یک ریشه تشکیل می دهند. رشد این درختان آهسته بوده و در صورت نگهداری مناسب می توانند به بیش از 100 سال سن برسند. میوه خرما  بیضی شکل استوانه‌ای، 3 تا 7 سانتی‌متر (1 تا 3 اینچ) طول و حدود 2.5 سانتی‌متر (1 اینچ) قطر دارد که بسته به تنوع رنگ آن از قهوه‌ای تیره تا قرمز روشن یا زرد متغیر است. خرما با 61 تا 68 درصد شکر در هنگام خشک شدن، بسیار شیرین است و از آن به عنوان دسر به تنهایی یا داخل شیرینی استفاده می شود.

نخل خرما می تواند 4 تا 8 سال پس از کاشت برای میوه دهی طول بکشد و بین 7 تا 10 سال شروع به تولید محصول مناسب برای برداشت تجاری کند. نخل های بالغ می توانند 70-140 کیلوگرم (150-300 پوند) خرما در هر فصل برداشت تولید کنند.

خرما به طور متوسط ​​حاوی ۲۱ درصد آب، ۷۵ درصد کربوهیدرات (۶۳ درصد قند و ۸ درصد فیبر غذایی)، ۲ درصد پروتئین و کمتر از ۱ درصد چربی است (جدول). خرما در مقدار مرجع 100 گرمی (3+1⁄2 اونس)، 1180 کیلوژول (280 کیلو کالری) انرژی غذایی را تامین می کند و منبع متوسطی (10 تا 19 درصد ارزش روزانه) اسید پانتوتنیک، ویتامین B6 و مواد معدنی رژیم غذایی منیزیم، منگنز و پتاسیم به همراه سایر ریز مغذی ها در مقادیر کم. گلوکز حدود 55 درصد از قند خرما را تشکیل می دهد، در حالی که فروکتوز حدود 45 درصد است و ساکارز ناچیز است.

انواع خرما و نگهداری آن

میوه نارس خرما را ابتدا «پهک» (در بوشهر) و پس از زرد یا قرمز شدن «خارک» (و در عربی «حبابوک») می گویند. رطب مرحله قبل از رسیدن خرما با رطوبت بیشتر و قند کمتر نسبت به خرمای کاملا رسیده است. تمام قسمت های میوه خرما گوشتی و حاوی مواد مغذی است

انواع خرما به دو دسته خرمای تازه و خرمای خشک (و نیمه خشک) تقسیم می شود. هر کدام دارای طعم، اندازه و خاصیت متفاوتی است.

• میوه خرمای تازه یا میوه خرمای مرطوب:

میوه خرمای تازه رطوبت بیشتری دارد. عموماً این خرماها شیرینی بیشتری دارند. از انواع این خرما می توان به [خرمای کیمیایی، خرمای بام مضافتی، خرمای رطب برهی، خرمای شاهانی و…] اشاره کرد. (این نوع به خرمای نرم نیز معروف است)

• میوه خشک خرما:

رطوبت در این دسته بیشتر است. شیرینی این خرما کمتر از خرمای تازه می باشد. از انواع این خرما می توان به خرمای پیارم، خرمای کبکاب، خرمای ربی، خرمای زاهدی، خرمای سایر، خرمای لولو و … اشاره کرد. (این نوع به خرمای سفت نیز معروف است)

انواع خرما در ایران

همانطور که قبلا ذکر شد، ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان خرما در سطح جهان است و بیش از 50 نوع خرما در آن کشت می شود. در جدول زیر 13 نوع از انواع معروف خرما به همراه تاریخ تولید شده و مصرف شده در ایران را معرفی می کند. این نام، تنوع، شکل، رنگ، زمان برداشت و تولید کنندگان اصلی هر تاریخ را نشان می دهد. علاوه بر این، خاصیت اصلی یا مشخصه انواع تاریخ در این جدول ذکر شده است. محبوب ترین و مهمترین تاریخ در غذاهای ایرانی در زیر بحث شده است.

• انواع خرما در سیستان و بلوچستان

خرمای مضافتی، خرمای ربی، خرمای هلیله، خرمای شکاری، خرمای کلاگی، خرمای مولسی، خرمای کالوگ، خرمای آبروگان، خرمای جاندک، خرمای چاربان، خرمای هشی، خرمای اشکنجک، خرمای پوپو، خرمای دسکی، خرمای بارنی، خرمای کاروچ،

• انوع خرما در استان فارس

خرمای شاهانی، خرمای زاهدی (خرمای قصب)، خرمای کبکاب، خرمای پیارم، خرمای خاصویی، خرمای هلیله، خرمای استمران (سایر)، خرمای مدجول، خرمای برهی، خرمای دیری، خرمای جنتر

• انواع خرما در استان بوشهر

خرمای زاهدی، خرمای کبکاب، خرمای حاج باقری، خرمای برهی، خرمای بریمی، خرمای سامرون، خرمای سیسی، خرمای هالو، خرمای سروری، خرمای زندانی، خرمای خسوعی، خرمای شهابی، خرمای لش، خرمای کندی، خرمای خانیزی، خرمای سمیلی، خزروی خرما، خرمای جنتر، خرمای شیخ عالی، خرمای زمردو، خرمای ده درب، خرمای اهرمی، خرمای اهرمی، خرمای مکتی، خرمای شاخونی، خرمای مصلی، خرمای جوزی، خرمای قصاب.

• انواع میوه خرما در استان هرمزگان

خرمای پیارم، خرمای مرداسنگ، خرمای هلیله، خرمای مضافتی، خرمای خاصویی، خرمای شاهانی، خرمای کریتا، خرمای زرک و خرمای کلک سرخ.

• انواع میوه خرما در استان خوزستان

خرمای لولو، خرمای برهی، خرمای زاهدی، خرمای دیری، خرمای اشکر و بریم، خرمای حلاوی، خرمای بیلیانی، خرمای سویدانی، خرمای حدک، خرمای بنت السب، خرمای زرد دگل، خرمای خزروی، خرمای سایر (استمران)، خرمای بوبکی. خرمای چبچاب، خرمای مشتوم، خرمای جهرمی، خرمای عموبهری، خرمای دگل سرخ، خرمای فارسی، خرمای هدل، خرمای خسب، خرمای حمروی، خرمای حساوی، خرمای عشاق، خرمای جوزی، خرمای جنتر، خرمای کبکاب،

• انواع میوه خرما در استان کرمان

خرمای مضافتی، خرمای کرور، خرمای قند شکن، خرمای ربی، خرمای خاریک، خرمای هلیله، خرمای مهتری، خرمای شکاری، خرمای کلوته (کلیته)، خرمای مرداسنگ، خرمای خانیزی، خرمای خزروی، خرمای روغنی، خرمای ربی، , تاریخ نگار, تاریخ نگهبانی, خرمای قربانی, خرمای عقیلی

• انواع میوه خرما در استان کرمانشاه

خرمای زاهدی، خرمای ارزق، خرمای خزروی، خرمای جعفری و خرمای عاشری

• انواع خرما در استان ایلام

خرمای خزروی، خرمای زاهدی، خرمای اشراسی و خرمای زیدی

در این مقاله سعی کردیم انواع خرمای موجود در ایران را به شما معرفی کنیم، البته انواع دیگری از خرما نیز وجود دارد که در کشورهای دیگر کمتر شناخته شده است. در ادامه به نگهداری خرما در سردخانه ها می پردازیم.

شرایط نگهداری خرما در سردخانه

اگر خرما جزء منظم رژیم غذایی شماست، آن را در دمای اتاق در انبار نگهداری کنید. بهتر است خرمای خشک را در محیط خشک مانند ظرف پلاستیکی یا شیشه ای نگهداری کنید. خرمای خشک در دمای اتاق نگهداری می شود و مدت ماندگاری آن شش ماه است. نگهداری مناسب، مدت زمان ماندگاری خرمای تازه و نیمه خشک را چهار تا شش هفته افزایش می دهد. بر کسی پوشیده نیست که انجماد مواد غذایی عمر مفید آن را تا حد زیادی افزایش می دهد. تا 3 سال می توانید خرمای خشک را در فریزر نگهداری کنید.

خرما میوه‌ای بسیار حساس است که برای نگهداری آن برای بلند مدت نیازمند به سردخانه خرما خواهیم داشت. یکی از اصلی‌ترین علت نگهداری خرما در سردخانه، جلوگیری از فاسد شدن آن می باشد. خرما ها را می‌توان بر حسب نوع آنها در دمای بالای صفر و همچنین در دما و شرایط سردخانه های زیرصفر نیز نگهداری نمود.

بهترین زمان نگهداری خرما در سردخانه خرما وقتی است که رطوبت خرما بین 10 تا 15 درصد است. اگر رطوبت اولیه خرما بیشتر از 20 درصد باشد، قبل از ارسال باید عملیات رطوبت گیری خرما انجام شود.

در نگهداری محصولات در سردخانه نکته حائز اهمیت، دمای سردخانه میباشد. باید توجه داشت که علاوه بر آنکه گرما باعث فاسد شدن میوه خرما می‌شود، سرمای بیش از حد نیز باعث آسیب دیدن خرما خواهد شد.

دمای مناسب برای نگهداری انواع خرما در سردخانه

دمای مناسب برای نگهداری انواع خرما در سردخانه مطابق جدول زیر است که به صورت حدودی می توان گفت:

• برای نگهداری به مدت 1 سال دمای 18- درجه سانتی‌گراد
• برای نگهداری به مدت 6 ماه دمای 3- درجه سانتی‌گراد
• برای نگهداری کمتر از سه ماه دمای 0 تا کمتر از 5 درجه سانتی‎گراد

همچنین مورد بعدی که در سردخانه خرما اهمیت دارد، تهویه هوای مناسب است. نحوه چیدمان و بسته ‌بندی خرما در سردخانه باید به گونه‌ای باشد که هوا به راحتی در آن گردش داشته باشد.

جهت گردش مناسب هوا بهتر است موارد زیر درنظر گرفته شود:

• استفاده از پالت با حداقل ارتفاع از کف به اندازه 10 سانتی‌متر
• فاصله از دیوارها حداقل به اندازه 20 سانتی‌متر
• استفاده از بسته‌بندی کارتونی برای خرمای مرطوب و سبد برای خرمای خشک
• رعایت حداقل فاصله چیدمان تا اواپراتور به اندازه ارتفاع اواپراتور

عوامل مهم نگهداری خرما در سردخانه

عوامل مهم نگهداری خرما در سردخانه عبارتند از:

• میزان رطوبت خرما
• رطوبت نسبی محل نگهداری (سردخانه)
• دمانی نگهداری سردخانه
• غلظت اکسیژن
• کنترل موثر حشرات

نگهداری نامناسب خرما در سردخانه

اختلالات ظاهری و فیزیولوژیکی در نگهداری نامناسب خرما عبارتند از:

• تیره تر شدن آنزیمی و غیر آنزیمی خرما که با رطوبت بیشتر افزایش می یابد.
• ترش شدن و مخمر شدن خرما در دماهای بالا با رطوبت بیشتر از 25 درصد
• تبلور قند (شکر زدن) بر روی خرما که طعم و بافت و ظاهر میوه را تغییر می دهد.
• فساد میکروبی می تواند توسط مخمرها ایجاد شوند(در خرمای آلوده به مخمر بوی الکل تخمیر شده ایجاد میگردد) به همین دلیل انتقال محصولات خرما به سردخانه با دمای مناسب باید سریعا و بدون هیچ تاخیری انجام پذیرد.