سردخانه دو منظوره یا سردخانه دومداره چیست؟

سردخانه‌ها به عنوان تجهیزات کلیدی در زنجیره تأمین مواد غذایی و کالاهای حساس به دما، نقش مهمی ایفا می‌کنند. یکی از توسعه‌های جدید در این زمینه، سردخانه دو منظوره یا سردخانه دومداره (Two-circuit refrigerator) می‌باشد. در این مقاله، به تبیین مفهوم و ویژگی‌های سردخانه دو منظوره یا سردخانه دومداره پرداخته و مزایا و معایب آن را بررسی می‌کنیم.

هند با رشد سریع، به بزرگترین تولید کننده کالاهای کشاورزی در جهان تبدیل شده است و دومین بازار مصرف کننده جهان نیز به حساب می‌آید. سیاست‌های پیشگیرانه دولت و سرمایه‌گذاری در بنادر، لجستیک و زیرساخت‌های زنجیره تامین در سطح جهانی، هند را به عنوان یک نقطه قوت در زمینه پیشبرد اهداف و راه‌حل‌های زنجیره سرد در صنایع تبرید تقویت کرده است.

زنجیره سرما به عنوان پلی بین کشاورزان و مصرف کنندگان عمل می کند و تضمین کننده کشاورزی پایدارتر، سودآورتر و مولدتر است. به همین دلیل است که سرمایه‌گذاری در یک سردخانه دو منظوره یا سردخانه دومداره، نه تنها می‌تواند نیاز کشور به سردخانه تخصصی را برطرف کند، بلکه فرصت‌هایی را برای سایر خدمات ارزش افزوده مانند دسته‌بندی، درجه‌بندی و بسته‌بندی محصولات ایجاد می نماید.

مفهوم سردخانه دو منظوره

سردخانه دو منظوره یا سردخانه دومداره، یک نوآوری در حوزه نگهداری از محصولات حساس به دما و رطوبت است. این نوع سردخانه‌ها توانایی ایجاد شرایط دما و رطوبت مختلف در داخل یک فضای واحد را دارند. به این ترتیب، می‌توان محصولاتی که به شرایط مختلف نگهداری نیاز دارند، در یک مکان تجمیع کرده و بهینه‌ترین شرایط نگهداری برای هر گروه از محصولات را فراهم کرد.

یک سردخانه دو منظوره معمولاً دارای دو یا چند بخش با تنظیمات دما و رطوبت مجزا است. به عنوان مثال، این سردخانه می‌تواند بخشی با دمای پایین و رطوبت بالا داشته باشد که برای نگهداری از محصولات مانند سبزیجات و میوه‌هایی با خاصیت‌های تازگی و ترطیب مناسب استفاده می‌شود. همچنین، بخش دیگری با دمای بالا و رطوبت پایین برای نگهداری از محصولاتی مانند گوشت و محصولات لبنی مناسب است. سردخانه دو منظوره به منظور نگهداری از محصولاتی که نیازمند شرایط دما و رطوبت مختلفی هستند، طراحی و اجرا می‌شوند.

مزایای استفاده از سردخانه چند منظوره

قبل از اینکه به مزایای یک سردخانه چند منظوره یا دومداره بپردازیم، اجازه دهید نگاهی بیندازیم که یک چرخه تولید از مزرعه تا مصرف کننده به طور معمول به چه صورتی است.

در این سفر، زنجیره سرد به پیوند عرضه با تقاضای مصرف کننده کمک می کند، دسترسی به بازار را بهبود می بخشد و کشاورزی را پایدارتر می کند.

مزایای یک سردخانه چند منظوره یا دومداره عبارتند از:

1. افزایش کارایی

   سردخانه دو منظوره یا دو مداره به کشاورزان و تولیدکنندگان اجازه می‌دهد تا محصولات متنوع را با شرایط متفاوت دما و رطوبت در یک مکان ذخیره کنند، که این امر به بهینه‌سازی فضا و افزایش کارایی منجر می‌شود.

2. کاهش هدررفت

   این سردخانه‌ها با ایجاد شرایط دما و رطوبت بهینه، میزان هدررفت و خسارت به محصولات را به حداقل می‌رسانند.

3. نگهداری محصولات حساس

   برخی محصولات به دما و رطوبت دقیق نیاز دارند تا از کیفیت و ارزش غذایی خود از دست ندهند. سردخانه دو منظوره یا دو مداره به تولیدکنندگان این امکان را می‌دهد که این محصولات حساس را با شرایط ایده‌آل نگهداری کنند.

4. کنترل بهتر زنجیره تأمین

   با ایجاد شرایط دما و رطوبت دلخواه در داخل سردخانه، مدیران زنجیره تأمین می‌توانند به بهترین نحو ممکن محصولات را نگهداری و توزیع کنند.

معایب سردخانه دو منظوره یا دو مداره

از معایب سردخانه دو منظوره یا دومداره می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. هزینه ساخت و نگهداری

   ساخت و اجرای سردخانه دو منظوره نیاز به تجهیزات و فناوری پیشرفته دارد که ممکن است هزینه‌بر باشد. همچنین، نگهداری و تعمیرات آن نیز ممکن است هزینه‌بر باشد.

2. پیچیدگی عملکرد

   به دلیل تنظیم دو شرایط دما و رطوبت مختلف، عملکرد و مدیریت سردخانه دو منظوره ممکن است پیچیده‌تر و مستلزم تخصص فنی بیشتری است.

تفاوت سردخانه دو مداره با سردخانه های بالای صفر و زیر صفر

طراحان به طور معمول سردخانه ها را طوری طراحی می نمایند که برای یکی از انواع محصولات بالای صفر یا زیر صفر کارایی دارد. اما در سردخانه های دومداره می توان هر دو محصول را در سالن های مجزا نگهداری نمود. یعنی سردخانه زیر صفر و سردخانه بالای صفر با هم قرار گیرند. برای اطلاع از سازگاری نگهداری میوه ها و سبزیجات مختلف، ممکن است به جدول داده شده نگاهی بیندازید.

سردخانه دو مداره، سردخانه‌ای است که قادر به ایجاد دما و رطوبت مختلف در داخل فضای واحد است تا محصولات مختلف را با شرایط نگهداری ایده‌آل نگهداری کند. این نوع سردخانه به تولیدکنندگان اجازه می‌دهد محصولات متفاوت را با دما و رطوبت مناسب نگه دارند و بهینه‌ترین شرایط برای هر دسته محصول فراهم کنند.

سردخانه‌های بالای صفر و زیر صفر به معنای دماهای مثبت (بالای صفر) و منفی (زیر صفر) می‌باشند که به صورت جداگانه برای نگهداری از محصولات با نیازهای دمایی متفاوت استفاده می‌شوند.

تفاوت‌های اصلی بین این سه نوع سردخانه به شرح زیر است:

1. سردخانه دو دومداره

   • این نوع سردخانه قادر به تنظیم دما و رطوبت مختلف در یک فضای واحد است.
   • محصولات مختلف با شرایط نگهداری متفاوت می‌توانند در یک مکان تجمیع شوند.
   • کارایی و بهره‌وری بیشتر در استفاده از فضا و منابع.
   • افزایش هزینه‌های ساخت و نگهداری نسبت به سردخانه‌های معمولی.

2. سردخانه‌های بالای صفر

   • مناسب برای نگهداری از محصولاتی که دمای منفی ندارند.
   • مثلاً برای محصولاتی مانند سبزیجات، میوه‌های استوایی، محصولات لبنی و…

3. سردخانه‌های زیر صفر

   • مناسب برای نگهداری از محصولاتی که دمای منفی نیاز دارند.
   • مثلاً برای محصولاتی مانند گوشت، ماهی، برف و یخ و…

در مورد سردخانه دو مداره، تفاوت اساسی با سردخانه‌های بالای صفر و زیر صفر در توانایی تنظیم و ایجاد شرایط دما و رطوبت متفاوت در داخل یک فضای واحد است. این نوع سردخانه‌ها به تولیدکنندگان اجازه می‌دهد تا محصولات مختلف را با شرایط مناسب نگهداری کنند و از منابع بهره‌وری بیشتری استفاده کنند.

اجزای حیاتی سردخانه های دو منظوره یا دومداره

سردخانه‌های دو منظوره یا دومداره اجزای حیاتی مختلفی دارند که برای عملکرد بهینه و موثر آنها اساسی هستند:

1. سیستم سرمایش و گرمایش

   این سیستم برای تنظیم دمای داخل سردخانه و تطابق با نیازهای محصولات استفاده می‌شود. سردخانه‌های دو منظوره نیاز به سیستم سرمایش و گرمایش دقیق دارند تا دمای محیط داخلی را در محدوده مطلوب نگه دارند.

2. سیستم مانیتورینگ و کنترل

   این سیستم به شما اجازه می‌دهد تا دما، رطوبت، وضعیت محصولات و عملکرد تجهیزات را مانیتور کنید و در صورت نیاز تغییرات لازم را ایجاد کنید. این سیستم اطمینان حاصل می‌کند که شرایط داخل سردخانه در حالت ایده‌آل باشند.

3. سیستم تهویه

   تهویه مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است تا هوا را تمیز و مرطوب نگه دارد. این سیستم از تداخل محیط با محصولات جلوگیری می‌کند و از جلوگیری از رشد میکروب‌ها و تخریب محصولات کمک می‌کند.

4. سیستم بسته‌بندی و رفت‌وآمد

   بسته‌بندی مناسب و سیستم منظم و سازماندهی برای ورود و خروج محصولات از سردخانه ضروری است. این سیستم به کمک مدیریت بهتر فضای داخل سردخانه، کاهش ضایعات و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند.

5. سیستم ایمنی و امنیت

   سردخانه‌های دو منظوره باید دارای سیستم‌های ایمنی و امنیتی مناسب باشند که از تخریب، سرقت، حوادث ناگوار و دسترسی غیرمجاز به محصولات جلوگیری کنند.

6. زیرساخت‌های فنی

   زیرساخت‌های فنی شامل سیستم‌های برقی، انرژی، آب و فاضلاب و سیستم‌های انتقال و توزیع درون سردخانه می‌شوند. این زیرساخت‌ها از اهمیت بسیاری برخوردارند و برای عملکرد صحیح و بهره‌وری از سردخانه ضروری هستند.

7. سیستم هوش مصنوعی (اختیاری)

   در سردخانه‌های دو منظوره یا دو مداره پیشرفته ممکن است از سیستم‌های هوش مصنوعی برای پیش‌بینی نیازهای نگهداری، بهینه‌سازی مصرف انرژی و کنترل هوشمند استفاده شود.

این اجزای حیاتی همه به هم ترکیب می‌شوند تا سردخانه دو منظوره یا دو مداره به طور کامل واجد تمامی شرایط نگهداری و مدیریت باشند.

در اینجا برخی دیگر از اجزای عملیاتی حیاتی سردخانه های دو منظوره یا دومداره آورده شده است.

• محدوده دما
• رطوبت نسبی
• سطوح CO2
• نرخ بارگذاری
• زمان پیش سرد شدن
• گردش هوا
• انبارش (انواع قفسه های پالت، قاب پالت و …)
• تهویه و پرتاب باد
• نورپردازی
• پرده های نواری