کمپرسور اسکرو یا پیچی چیست؟

در سیستم های تبرید و تهویه مطبوع، کمپرسور، یک پمپ فشرده کننده بخار است که توسط پیستون یا سایر روش های فشرده سازی، گاز مبرد دریافتی از اواپراتور را فشرده و به کندانسور ارسال می کند. کمپرسور اسکرو یا پیچی (Screw Compressor) نیز همچون دیگر کمپرسورهای سیستم های تبرید و تهویه مطبوع نوعی کمپرسور جابجایی مثبت می باشد.

کمپرسور اسکرو یا پیچی با استفاده از دو محور مارپیچ که در موازات یکدیگر دوران می‎‌کنند، مبرد را به داخل خود می کشد. سپس مبرد را فشرده کرده و بعد از آن تخلیه می‎‌کنند. طراحی محورهای مارپیچ به گونه‎‌ای است، که مبرد با طی کردن مسیر آن، متراکم شده و فشارش افزایش می‎‌یابد.

این کمپرسورها در مدل های بسته (هرمتیک)، نیمه‌بسته (سمی هرمتیک) و باز تولید می‌شوند و در سیستم های برودتی و تهویه مطبوع کاربرد زیادی دارند. میزان نسبت تراکمی به طول روتر و زاویه حلزونی در این کمپرسورها بستگی دارد.

انواع کمپرسور اسکرو یا پیچی

کمپرسورهای اسکرو یا پیچی دارای دو طرح می باشند:

• کمپرسورهای اسکرو یا پیچی جفت (دوبل)
• کمپرسورهای اسکرو یا پیچی منفرد

کمپرسور اسکرو یا پیچی جفت (دوبل)

در کمپرسورهای پیچی جفت عمل تراکم توسط دو رتور مارپیچ انجام می گیرد (شكل زیر). در اثر گردش رتورها ماده سرمازا به داخل شیارهای مارپیچ رتور مکیده می شود (شکل الف). با توجه به جهت چرخش رتور به سمت جلو فشرده می شود (شکل ب و ج). در انتهای دنده های مارپیچ به علت اینکه فضای بین دنده های رتور به حداقل رسیده ماده سرمازا کاملا متراکم شده و با فشار از انتهای شبکه مارپیچ خارج می شود (شکل د).

کمپرسور اسکرو یا پیچی منفرد

اما در کمپرسورهای پیچی منفرد عمل تراکم توسط یک رتور مارپیچ و دو چرخ ستاره ای صورت می گیرد (شكل زیر). در اثر چرخش سریع رتور و چرخ ستاره ای گاز مبرد به داخل شیارهای رتور مارپیچ مکیده شده (شكل الف). در اثر کاهش حجم فضای مارپیچ رتور فشار مبرد افزایش یافته و در انتها با فشار زیاد خارج می شود (شکل ج).

روغن در کمپرسورهای اسکرو یا پیچی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و عدم استفاده از روغن استاندارد و توصیه شده توسط کمپانی موجب خسارات شدیدی به کمپرسور می‌شود. روغن کمپرسور اسکرو یا پیچی با توجه به نوع سیال مبرد و همچنین جایگاه روغن در کمپرسور متفاوت می‌باشد.

جایگاه روغن در کمپرسور در دو قسمت مکش و تخلیه می‌باشد. عموما روغن در کمپرسورهای اسکرو در قسمت تخلیه می‌باشد. به همین دلیل روغن باید ویسکوزیته یا گران روی مناسبی داشته باشد، و استاندارد توصیه شده توسط کمپانی تولید را داشته باشد.

مزایا و معایب کمپرسورهای اسکرو یا پیچی

مزایای کمپرسورهای اسکرو یا پیچی عبارت اند از:

• عملکرد آرام این نوع کمپرسورها که ناشی از تراکم چرخی محورهای کمپرسور است.
• به علت حرکت دورانی حلزون های کمپرسور لرزش آن بسیار کم می باشد.
• به علت هم پوشانی سیکل مکش و دهش کمپرسورهای پیچی، جریان مبرد یکنواخت و مستمر می باشد .
• کمپرسورهای اسکرو یا پیچی حدود یک دهم کمپرسورهای پیستونی قطعه متحرک دارند، لذا خرابی کمپرسور پیچی نسبت به کمپرسورهای پیستونی کمتر بوده و تعمیرات آن راحت تر می باشد.
• در کمپرسورهای اسکرو یا پیچی فضای مرده وجود ندارد، لذا راندمان حجمی این نوع کمپرسورها بالا می باشد .

از معایب کمپرسورهای اسکرو یا پیچی می توان به دو مورد زیر اشاره نمود:

• سرعت گردش بالای محور کمپرسور
• نیاز این نوع کمپرسورها به روغن کاری مخصوص